1903 yılında Lizzie Maggie tarafından tasarlanan ve ekonomik dinamikleri öğretmeyi amaçlayan Monopoly, savaş yıllarında beklenmedik bir şekilde İngiliz istihbaratının kaçış planlarına dahil edildi.
İngiliz Gizli Servisi MI9, Alman esir kamplarındaki askerlerine yardım göndermenin güvenli bir yolunu arıyordu. Bunun için Monopoly’nin İngiltere’deki üreticisi Waddington ile iş birliği yaparak özel bir sürüm hazırladı.
Bu özel Monopoly setleri, içinde gizli haritalar, gerçek para ve kaçış planlarına dair şifreler barındırıyordu. Oyun kutularının karton bölümlerine ince işçilikle işlenen kaçış haritaları, esirlerin özgürlüğe giden rotalarını gösteriyordu. Monopoly banknotlarının arasına ise gerçek paralar eklenmişti.
PEKİ, KAÇIŞ PLANI NASIL İŞLİYORDU?
Savaş esirlerine yönelik yardım paketleri genellikle Kızılhaç gibi insani yardım kuruluşları aracılığıyla gönderiliyordu ancak Alman yetkililer bu paketleri sıkı bir şekilde denetliyordu. Bunun üzerine İngiliz istihbaratı, sahte hayır kurumları kurarak esirlere kıyafet ve ihtiyaç malzemeleriyle birlikte gizli Monopoly setlerini ulaştırdı. Nazi kamplarında, esirlerin moralini yüksek tutmak için masa oyunlarına izin verilmesi, bu planın başarıya ulaşmasını sağladı.
Esirler, ellerine geçen Monopoly kutularının aslında bir kaçış planı içerdiğini fark ettiklerinde oyunun kuralları bambaşka bir anlam kazanmaya başladı.
Oxford’daki Bodleian Library’den Debbie Hall, Monopoly’deki gizli işaretleri şöyle açıklıyor: Marylebone İstasyonu: İtalya’ya kaçış rotasını gösteriyordu. Mayfair: Norveç, İsveç ve Almanya’ya ulaşılabilecek yolları içeriyordu. Free Parking (Ücretsiz Park Yeri) ise Kuzey Fransa ve Almanya sınırlarıyla bağlantılıydı.
Oyun tahtasının bazı noktalarında bulunan “Patent Başvurusu Yapıldı” işareti, burada gizli mesajlar saklandığını gösteren bir şifre olarak kullanılıyordu.
35 BİN ESİR ÖZGÜRLÜĞÜNE KAVUŞTU
Bu özel Monopoly setlerinin yardımıyla 35 binden fazla esirin Nazi kamplarından kaçmayı başardığı tahmin ediliyor. İngiliz istihbaratının sıra dışı yaratıcılığı sayesinde sıradan bir masa oyunu, tarihin en büyük kaçış operasyonlarından birine dönüştü.
Günümüzde hala milyonlarca insan tarafından oynanan Monopoly, yalnızca bir ekonomi oyunu olmanın ötesinde, özgürlüğe giden yolu açan bir strateji aracı olarak tarihe geçti..
